مانيپولاسيون از روش‌های مؤثر در منوال تراپی است که با هدف درمان ناهنجاری‌ها و مشکلات ایجاد شده در میان مهره‌های ستون فقرات و بافت‌های نرم اطراف آن انجام می‌شود. این روش تماماً در سطح درمان‌های دستی قرار دارد و توسط فیزیوتراپ‌های ماهر و باتجربه بدون نیاز به ابزاری خاص انجام خواهد شد.
روش مانيپولاسيون یک تکنیک جامع از مانورهای دستی است و در بازیابی تحرک تا عملکرد بافت‌های نرم اطراف ستون فقرات کاملاً تأثیرگذار است. در عین حال از اجرای این روش می‌توانیم برای جا انداختن مهره‌ها، برطرف شدن تنش مفاصل میان مهره‌ها، برطرف شدن تنش‌ها از قبیل گرفتگی و یا اسپاسم عضلانی و حتی رهاسازی تنش تاندون‌ها استفاده کنیم. اما به هر حال این مانورهای دستی باید با ظرافت کامل و دقت بالا توسط فیزیوتراپ آگاه انجام شود. در این مقاله از تیم فیزیوتراپی ماهان قصد داریم تا تکنیک مانيپولاسيون را بررسی کرده، از روش‌های اجرا تا چگونگی اثربخشی و فواید آن صحبت کنیم.
اهمیت مانيپولاسيون در منوال تراپی
درمان‌های دستی یا همان منوال تراپی بخش برجسته‌ای از تکنیک‌های مؤثر فیزیوتراپی هستند. این روش‌ها غیرتهاجمی بوده و برای اجرای آنها به مصرف دارویی خاص و یا بهره‌مندی از ابزاری خاص نیاز نداریم. تنها قرار است تا با تکیه بر مهارت دست‌های فیزیوتراپ‌ها این روش‌های درمانی اجرا شوند.
منوال تراپی به هر نوع مانور دستی، ایجاد حرکت‌های کششی و فشاری و یا حرکت‌های ریتمیک که توسط دست‌های فیزیوتراپ و یا با کمک فیزیوتراپ انجام می‌شوند، گفته می‌شود. با این رویکرد باید روش مانيپولاسيون را در جمع مهمترین تکنیک‌های منوال تراپی قرار بدهیم. چرا که در این روش از طریق مانور دستی فیزیوتراپ بر روی ستون فقرات باعث بازیابی حرکت، رفع فشارها و تسکین دردها خواهیم شد. برای همین است که تکنیک مانيپولاسيون را یک روش مؤثر در درمان‌های دستی معرفی کرده‌اند.
اساس شکل گیری روش مانيپولاسيون چیست؟ چه نتایجی دارد؟
مانيپولاسيون یک روش غیر جراحی است و با هدف بازیابی حرکتی ستون فقرات و دیگر مفاصل توسعه پیدا کرده است. در واقع مانيپولاسيون عارضه ایجاد شده مانند بیرون‌زدگی دیسک‌ها میان مهره‌های ستون فقرات و یا مشکلات مفصلی را یک بخش آسیب دیده و جدا از دیگر بافت‌ها و اندام‌های بدن نمی‌بیند. بلکه هر دیسک با مفصل آسیب دیده بخشی از یک مجموعه بزرگتر مانند ستون فقرات است.
بنابراین برای بازیابی دامنه حرکتی ستون فقرات و کاهش دردها لزوماً نباید بر خود عارضه متمرکز شویم. بلکه لازم است تا ستون فقرات را به عنوان یک ساختار یکپارچه در نظر بگیریم و درمان را در نگاه کلی آغاز کنیم. دیدگاهی که در روش مانيپولاسيون توسعه پیدا کرده است.
در تکنیک مانيپولاسيون لزوماً برای رفع عارضه اقدام نمی‌کنیم؛ بلکه قرار است تا هوشمندانه در جست‌وجوی عوامل ایجاد ناهنجاری باشیم. لذا با برطرف شدن عامل محرک از قبیل رفع تنش و یا تقویت می‌توانیم برای تسکین دردها و درمان عارضه‌ها اقدام کنیم. به عنوان مثال یک محدودیت حرکتی یا فشاری دائمی با قابلیت به هم خوردن تقارن ساختاری ستون فقرات می‌تواند زمینه‌ساز عارضه‌ها از قبیل بیرون زدگی دیسک و… شود. اما می‌توانیم از طریق روش‌ها مانند مانيپولاسيون این اختلالات فیزیکی در سیستم اسکلتی بدن را برطرف کنیم. آنهم با استفاده از تقویت و رهاسازی عضلات که برای رفع تنش ایجاد شده در ستون فقرات انجام می‌شود.
مانيپولاسيون چه تأثیری در دردهای ستون فقرات دارد؟
روش مانيپولاسيون در اصل با اجرای مانورهای دستی فیزیوتراپ در میان فضای کامل ستون فقرات انجام می‌شود. فیزیوتراپ‌های آگاه از طب فیزیکی با توجه به بیومکانیک بدن انسان می‌توانند شرایط کلی به وجود آمدن اختلالات حرکتی را بررسی کرده و راهکارهای درمانی آن را از طریق همین مانورهای دستی اجرا کنند. با این رویکرد تکنیک مانيپولاسيون در دسته‌بندی طب فیزیکی و توان بخشی قرار می‌گیرد.
نتایج درمانی روش مانيپولاسيون بسیار جالب توجه است. چرا که در صورت اجرای درست و هدف‌گذاری شده از طریق معاینه بالینی این پتانسیل را دارد که منشأ بسیاری از دردهای ستون فقرات را تسکین بدهد. درد و محدودیت حرکتی از علایم مشکلات در ستون فقرات هستند. قاعدتاً هر نوع به هم خوردگی در نظم میان مهره‌ها، مفاصل، لیگامان‌ها، تاندون‌ها و حتی عروق و اعصاب و عضلات در بخش بافت نرم باعث ایجاد درد و محدودیت حرکتی می‌شود. بسیاری از این دردها و یا محدودیت‌های حرکتی به دلیل اختلال عملکرد کوچک بین مهره‌ای هستند. تجربه نشان داده است که این اختلالات کوچک در آزمایش‌ها از قبیل رادیوگرافی دیده نمی‌شوند. اما می‌توانیم از طریق مانور دستی در فضای حاکم بر ستون فقرات به آنها غلبه کرده و دردها را تسکین داده و قوای حرکتی از دست رفته را بازیابی کنیم.
چه کسانی می‌توانند از روش مانيپولاسيون استفاده کنند؟
مانيپولاسيون در منوال تراپی یک سبک درمانی است که با هدف تقویت و بازسازی کل مجموعه مفاصل وابسته به هم اجرا می‌شود. در عین حال این روش با تکیه در برطرف کردن عامل فشار و یا تنش سعی در بهبود دردهای عارضه‌ها دارد. افراد با عارضه‌ها و مشکلات فیزیکی استخوانی زیر می‌توانند از تکنیک مانيپولاسيون برای بهبود شرایط خود و کاهش دردهای مزمن استفاده کنند:
- هر نوع درد مزمن گردنی
- هر نوع سردردی که منشأ آن در مشکلات مهره‌های گردن است.
- گردن دردهای ناگهانی، شدید و آزار دهنده
- گردن دردهای مکرر
- دردهای تیر کشنده که از ناحیه بین گردن آغاز شده و تا کتف و بازوها و شانه‌ها ادامه پیدا می‌کند.
- دردهای حاد و مزمن میان کتف‌ها
- دردهای حاد و مزمن در ناحیه پشت ستون فقرات
- کمر دردهای مزمن که منشا آنها از دیسک بین مهره‌ای است.
- دردهای عصبی، سیاتیکی در ناحیه‌های مختلف پا از جمله پشت ران و جلوی ران تا زانوها
- درد زانوها با منشاء ستون فقرات
اجرای مانيپولاسيون برای چه کسانی ممنوع است؟
اگر چه روش مانيپولاسيون تکنیک اثربخشی برای کاهش دردها و بهبود قوای حرکتی از دست رفته است؛ می‌تواند تعادل فیزیکی حرکتی بدن را بازیابی کند. اما به هر حال در هر نوع شرایط و برای هر نوع بیماری نمی‌توانیم از این مانورهای دستی استفاده کنیم. افراد با شرایط زیر مستعد استفاده از فیزیوتراپی مانيپولاسيون نیستند:
- افرادی که از پوکی استخوان شدید برخوردار هستند.
- افرادی که با مشکلات مانند رماتیسم مفصل درگیر هستند.
- افرادی که از سابقه شکستگی مهره‌ها برخوردار هستند.
- وجود هر نوع عفونت در بافت‌های استخوانی، میان مهره‌ای و یا عضلانی ستون فقرات
- افراد با شل شدگی شدید مفصل در ناحیه ستون فقرات
در عین حال روش مانيپولاسيون یک تکنیک کاملاً تخصصی و مهارت محور است. لذا هر کسی با هر ادعایی و صرفاً از روی اطلاع روش اجرای حرکت‌ها نمی‌تواند مراحل درمانی و مانورهای فیزیکی مانيپولاسيون را انجام دهد. بنابراین برای اجرای این تکنیک به دنبال فیزیوتراپ‌های آگاه و آموزش دیده باشید.
مسیر معاینه بالینی در مانيپولاسيون
اگر چه حرکات و چگونگی اجرای مانورهای دستی در روش مانيپولاسيون معین است؛ اما لزوماً هر حرکتی برای هر نوع عارضه مفید نیست و باید با تکیه بر معاینه بالینی انجام شود. لزوماً هر بیمار باید با جزئیات کامل بررسی شده و شدت عارضه در او ارزیابی شود. قاعدتاً فیزیوتراپ با بررسی شرایط بیمار می‌تواند نوع و شدت عارضه حرکتی در ناحیه ستون فقرات را ارزیابی کند. سپس نوع حرکت مانيپولاسيون برای مانور دستی تعیین خواهد شد. دقت کنید که روش اجرای تکنیک‌ها در افراد با شرایط فیزیکی و جسمانی متفاوت است و حتی لازم است تا فاکتورهای دیگر از قبیل جنس، سن، نوع و شدت عارضه و… بررسی شود. در عین حال معمولاً پروسه درمان در مسیر بازیابی حرکتی بیمار تغییر می‌کند که این کار تنها از عهده فیزیوتراپ آگاه برمی‌آید.
مزایای استفاده از مانيپولاسيون
آنچه مسلم است، هر نوع اختلال بین مهره‌های ستون فقرات باقی بخش‌های آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به عنوان مثال بیرون زدگی دیسک در میان یک جفت مهره می‌تواند شرایط نرمال کل ستون فقرات را متأثر سازد. در نتیجه دردهایی ثانویه ایجاد شده که گاهاً مشکلاتی بسیار بیشتر از دردهای اولیه بیمار دارند. روش مانيپولاسيون یک تکنیک مؤثر برای بهبود این عارضه‌های ثانویه در مشکلات ستون فقرات است. مزایای استفاده از مانيپولاسيون به قرار زیر است:
- در تسکین دردهایی که ریشه آنها در ستون فقرات است، کاملاً تأثیرگذار است.
- برای تسکین دردهایی که به سمت ستون فقرات ارجاع می‌شوند نیز سودمند است.
- برای بهبود عملکرد و بازیابی حرکت‌های از دست رفته ستون فقرات سودمند است.
- در تسریع روند بهبودی مشکلات از قبیل بیرون‌زدگی دیسک نقش دارد.
- یک تکنیک مؤثر برای برطرف کردن گرفتگی‌ها و اسپاسم عضلانی در بافت‌های نرم اطراف ستون فقرات است.
- برای بهبود دامنه حرکتی و نهایتاً بازگشت به شرایط زندگی عادی بیماران مؤثر است.
توصیه هایی برای بهرمندی از روش مانيپولاسيون
مانيپولاسيون در منوال تراپی زمانی اثربخش است که به درستی و با استراتژی رسیدن به عارضه انجام شود. اجرای غلط حرکت‌ها و یا بی‌مورد در تشدید عارضه و حتی پیدا شدن مشکلات جدید جدی است. لذا توصیه می‌کنیم که در هر صورت و برای بهره‌مندی از مانيپولاسيون حتماً زیر نظر تیم فیزیوتراپی ماهر و اموزش دیده سپری کنید. برای اجرای درمان از طریق روش مانيپولاسيون می‌توانید از خدمات تخصصی ما در گروه فیزیوتراپی ماهان استفاده کنید.
تکنیک های دستی است که فیزیوتراپیست روی بدن بیمار به منظور تصحیح بافت و کاهش علائم بیماری انجام می دهد.
این روش از مؤثرترین روش های درمانی فیزیوتراپی مدرن و علمی بوده و نتایج آن کاملاً محسوس و مطلوب بوده و در بسیاری از موارد که بیماری به روش های معمول جواب نمی دهد، این روش کارایی خوبی دارد. بافت هدف ممکن است عضله – تاندون – لیمیگان – پوست احشاء و یا مفاصل باشد.
این روش در محدوده وسیعی از بیماری های عضلانی – اسکلتی، مشکلات فک و سردردها کارایی مطلوبی دارد.
در این مؤسسه تأکید ویژه ای بر روی این مانورها بوده و شامل موارد ذیل می باشد:
Myo fascial Reasle / Muscle Energy Technique / Mobilization / Strain – Counterstrain / Mulligan / Manipulation
