مقدمه
شاکویو تراپی یکی از روش‌های نوین فیزیوتراپی است که در سال‌های اخیر توجه بسیاری از متخصصان درمانی و بیماران را به خود جلب کرده است. این روش با استفاده از امواج صوتی با انرژی بالا به بافت‌های آسیبدیده ارسال میشود تا فرآیند بهبودی تسریع و درد کاهش یابد. این مقاله که توسط تیم فیزیوتراپی ماهان گردآوری شده است، به بررسی جامع شاکویو تراپی، کاربردها، مزایا، معایب، و روش انجام آن می‌پردازد.
شاکویو تراپی چیست؟
شاکویو تراپی یا “درمان با امواج ضربه‌ای” نوعی درمان غیرتهاجمی است که با استفاده از امواج صوتی با انرژی بالا به نواحی مختلف بدن، فرآیند بهبودی طبیعی بدن را تحریک میکند. این امواج باعث بهبود جریان خون، تحریک رشد سلول‌های جدید، و کاهش التهاب در ناحیه آسیبدیده میشوند. این روش به طور ویژه برای درمان دردهای مزمن که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده‌اند، مفید است.
شاکویو تراپی چگونه عمل میکند؟
شاکویو تراپی در اواخر دهه 1960 در آلمان توسعه یافت. پژوهشگران تأثیرات امواج شوک را روی بدن انسان بررسی کردند و متوجه شدند که این امواج روی بخش‌های مختلف بدن تأثیرات متفاوتی دارند: به‌عنوان مثال، الکتریسیته تأثیر کمی بر چربی داشت اما برای مغز و ریهها خطرناک بود. در این مرحله، بیشتر از امواج ضربه‌ای برای شکستن سنگ‌های کلیه دردناک استفاده می‌شد تا دفع آن‌ها برای بیماران آسان‌تر شود.
در دهه 1990، دانشمندان شروع به مطالعه تأثیرات شاکویو تراپی با انرژی بالا بر روی آسیبهای بافت نرم کردند. هر دو نوع درمان شاکویو با انرژی بالا و پایین از طریق ارسال پالس‌های انرژی به ناحیه آسیبدیده عمل می‌کنند.
این روش اغلب برای درمان آسیبهای ورزشی مانند آرنج گلف‌باز، آرنج تنیسباز یا کشیدگی همسترینگ تجویز میشود. همچنین برای بیماران مبتلا به دردهای بافت نرم مانند فاسیای پلانتار که یک وضعیت دردناک در پاشنه پا است، استفاده میشود.
انواع شاکویو تراپی
شاکویو تراپی به دو نوع اصلی تقسیم میشود:
شاکویو فوکوس شده (Focused Shockwave)
در این نوع، امواج صوتی به صورت متمرکز به ناحیه خاصی از بدن ارسال میشوند و برای درمان عمیق‌تر بافت‌ها و نقاط خاص مفید هستند.
شاکویو شعاعی (Radial Shockwave)
این نوع امواج به صورت گسترده‌تر و سطحی‌تر به بافت‌ها اعمال میشوند و بیشتر برای درمان نواحی بزرگ‌تر و کمتر عمیق کاربرد دارند.
کاربردهای شاکویو تراپی
شاکویو تراپی در درمان انواع مختلفی از مشکلات عضلانی-اسکلتی کاربرد دارد. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن عبارتند از:
1. تاندونیت
شاکویو تراپی برای تاندونیت: تاندونیت یکی از مشکلات شایع عضلانی-اسکلتی است که در اثر التهاب یا آسیب به تاندونها به وجود می‌آید. شاکویو تراپی می‌تواند به بهبود تاندونیت‌های مزمن مانند تاندونیت آشیل یا تاندونیت شانه کمک کند. امواج صوتی با انرژی بالا به تاندون آسیبدیده ارسال میشود که این امر باعث افزایش جریان خون و تسریع فرآیند بازسازی تاندون میشود. این روش به ویژه برای بیمارانی که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده‌اند، مفید است.
2. خار پاشنه
شاکویو تراپی برای خار پاشنه: خار پاشنه یک وضعیت دردناک است که به دلیل تجمع کلسیم در زیر استخوان پاشنه به وجود می‌آید. شاکویو تراپی به طور گسترده برای کاهش درد ناشی از خار پاشنه و التهاب‌های مرتبط استفاده میشود. امواج ضربه‌ای به ناحیه پاشنه ارسال میشوند و باعث تحریک بدن برای تجزیه رسوبات کلسیمی و بهبود التهاب میشوند. این روش می‌تواند به بیماران کمک کند تا از دردهای ناشی از خار پاشنه رهایی یابند و کیفیت زندگی بهتری داشته باشند.
3. التهاب فاسیای کف پا (Plantar Fasciitis)
شاکویو تراپی برای التهاب فاسیای کف پا: فاسیای کف پا یک نوار ضخیم بافت همبند است که از پاشنه تا انگشتان پا امتداد دارد. التهاب این نوار می‌تواند باعث درد شدید در پاشنه پا شود. امواج ضربه‌ای به کاهش التهاب و درد در فاسیای کف پا کمک میکند. این روش باعث افزایش جریان خون و تحریک تولید کلاژن میشود که منجر به بهبود سریع‌تر و کاهش درد می‌گردد. بسیاری از بیماران پس از چند جلسه شاکویو تراپی بهبود قابل توجهی در درد و عملکرد پای خود تجربه می‌کنند.
4. دردهای عضلانی و نقاط ماشهای (Trigger Points)
شاکویو تراپی برای دردهای عضلانی و نقاط ماشهای: نقاط ماشهای نواحی حساس در عضلات هستند که می‌توانند درد و تنش عضلانی ایجاد کنند. شاکویو تراپی می‌تواند به کاهش دردهای ناشی از نقاط ماشهای عضلات کمک کند. این روش با ارسال امواج صوتی به نقاط ماشهای باعث کاهش تنش عضلانی و تسکین درد میشود. این تکنیک به ویژه برای بیمارانی که با دردهای مزمن عضلانی و تنش‌های مداوم دست و پنجه نرم می‌کنند، مؤثر است.
مطلب پیشنهادی: روش منوال تراپی
5. آسیبهای ورزشی
شاکویو تراپی برای آسیبهای ورزشی: آسیبهای ورزشی مانند کشیدگی عضلات، التهاب تاندونها و آسیبهای ناشی از فعالیت‌های بدنی مکرر می‌توانند ورزشکاران را برای مدت طولانی از فعالیت بازدارند. امواج ضربه‌ای در درمان آسیبهای ورزشی مؤثر است و به ورزشکاران کمک میکند تا سریع‌تر به فعالیت‌های خود بازگردند. این روش با تحریک فرآیند بازسازی بافت‌ها و کاهش التهاب، به بهبود سریع‌تر آسیب‌ها کمک میکند. ورزشکاران حرفه‌ای که نمی‌خواهند تحت عمل جراحی قرار گیرند یا به دنبال یک روش غیرجراحی برای بهبود آسیبهای خود هستند، می‌توانند از شاکویو تراپی بهره‌مند شوند.
6. کلسیمگذاری تاندونها
شاکویو تراپی برای کلسیمگذاری تاندونها: کلسیمگذاری تاندونها یکی از مشکلاتی است که باعث ایجاد درد و محدودیت در حرکت میشود. در برخی موارد شاکویو تراپی می‌تواند به کاهش رسوبات کلسیمی در تاندونها کمک کند و باعث بهبود حرکت و کاهش درد شود. امواج صوتی باعث تجزیه رسوبات کلسیمی و تحریک بدن برای جذب مجدد آن‌ها میشوند. این روش به ویژه برای بیمارانی که به دلیل کلسیمگذاری در تاندونها دچار درد و محدودیت حرکتی هستند، مؤثر است.
7. بورسیت
امواج ضربه‌ای برای بورسیت: بورسیت به التهاب کیسه‌های کوچک پر از مایع به نام بورس‌ها که در مفاصل قرار دارند، گفته میشود. این وضعیت می‌تواند باعث درد و محدودیت حرکتی شود. شاکویو تراپی با کاهش التهاب و تحریک جریان خون به ناحیه آسیبدیده می‌تواند به بهبود بورسیت کمک کند و درد و محدودیت‌های حرکتی ناشی از آن را کاهش دهد.
8. آرنج تنیسباز و آرنج گلف‌باز
شاکویو تراپی برای آرنج تنیسباز و آرنج گلف‌باز: این دو وضعیت ناشی از التهاب تاندون‌های آرنج هستند که به دلیل فعالیت‌های تکراری و فشار زیاد بر تاندونها به وجود می‌آیند. امواج ضربه‌ای با ارسال امواج صوتی به تاندون‌های آسیبدیده، باعث کاهش التهاب و درد میشود و به بهبود عملکرد و حرکت آرنج کمک میکند. این روش به ویژه برای افرادی که به دلیل فعالیت‌های ورزشی یا شغلی دچار این مشکلات شده‌اند، مفید است.
نحوه انجام شاکویو تراپی
در طول جلسه شاکویو تراپی، فیزیوتراپیست ابتدا محل درد و آسیبدیده را مشخص میکند. سپس با استفاده از دستگاه شاکویو، امواج صوتی با انرژی بالا به ناحیه مورد نظر ارسال میشود. این امواج باعث تحریک بافت‌ها، بهبود گردش خون، و افزایش سرعت بازسازی سلولی میشوند. جلسات امواج ضربه‌ای معمولاً 15 تا 20 دقیقه طول می‌کشند و تعداد جلسات مورد نیاز بسته به شدت و نوع مشکل بیمار متفاوت است.
نحوه عملکرد امواج ضربه‌ای
1. افزایش جریان خون
امواج شاکویو باعث گشاد شدن عروق خونی و بهبود جریان خون در ناحیه آسیبدیده میشوند که این امر به تسریع فرآیند بهبودی کمک میکند.
2. تحریک تولید کلاژن
کلاژن پروتئینی است که نقش مهمی در ساختار بافت‌های پیوندی دارد. شاکویو تراپی با تحریک تولید کلاژن به بازسازی و تقویت بافت‌ها کمک میکند.
3. کاهش التهاب و درد
امواج صوتی باعث کاهش التهاب و درد در ناحیه تحت درمان میشوند و این امر باعث بهبود حرکت و عملکرد بیمار میشود.
مزایا و معایب شاکویو تراپی
مزایا
1. غیرتهاجمی بودن
شاکویو تراپی یک روش غیرجراحی است که نیاز به بستری شدن ندارد و بیمار می‌تواند بلافاصله پس از درمان به فعالیت‌های روزانه خود بازگردد.
2. کاهش درد و التهاب
این روش می‌تواند به طور مؤثر درد و التهاب را کاهش داده و بهبود کیفیت زندگی بیمار را افزایش دهد.
3. تسریع فرآیند بهبودی
شاکویو تراپی با تحریک فرآیند طبیعی بهبودی، سرعت بازسازی بافت‌های آسیبدیده را افزایش می‌دهد.
4. افزایش متابولیسم موضعی
این روش باعث افزایش متابولیسم و فعالیت سلولی در ناحیه تحت درمان میشود که به تسریع بهبودی کمک میکند.
معایب
1. احتمال درد موقت
برخی بیماران ممکن است پس از جلسات شاکویو تراپی درد موقتی را تجربه کنند که معمولاً پس از چند روز بهبود مییابد.
2. محدودیت‌های کاربردی
امواج ضربه‌ای برای تمامی مشکلات عضلانی-اسکلتی مناسب نیست و ممکن است برای برخی افراد با شرایط خاص به کار نرود.
3. نیاز به چندین جلسه درمان
برای دستیابی به نتایج مطلوب، ممکن است نیاز به چندین جلسه درمان باشد که این موضوع ممکن است برای برخی بیماران زمان‌بر باشد.
4. احتمال کبودی و تورم
در برخی موارد، بیماران ممکن است پس از درمان دچار کبودی یا تورم در ناحیه تحت درمان شوند که معمولاً به مرور زمان برطرف میشود.
چه کسانی می‌توانند از شاکویو تراپی بهره ببرند؟
شاکویو تراپی برای افرادی که از دردهای مزمن عضلانی-اسکلتی رنج می‌برند و به درمان‌های دیگر پاسخ نداده‌اند، مناسب است. این روش به خصوص برای افرادی که نمی‌خواهند تحت عمل جراحی قرار گیرند یا نمی‌توانند از روش‌های تهاجمی استفاده کنند، گزینه خوبی محسوب میشود. با این حال، افرادی که مشکلات خاصی مانند اختلالات خونریزی، عفونت‌های پوستی یا بارداری دارند، باید پیش از استفاده از این روش با پزشک خود مشورت کنند.
عوارض جانبی شاکویو تراپی
هنگام انجام شاکویو تراپی نباید انتظار عوارض جانبی زیادی داشته باشید. این روش شبیه به اولتراسوند است، با این تفاوت که در محل درمان کمی ناراحتی احساس خواهید کرد. همچنین مهم است که این درمان توسط یک متخصص معتبر تجویز شده باشد و تنها توسط یک کلینیسین مجرب انجام شود.
ممکن است پس از درمان کمی کبودی یا حس ناخوشایند در محل درمان مشاهده کنید. این عوارض معمولاً محدود به بی‌حسی و تورم خفیف هستند و با بهبودی ناحیه از بین می‌روند. عوارض جانبی شدیدتر غیرطبیعی هستند و باید به پزشک گزارش شوند.
موارد منع مصرف امواج ضربه‌ای
شاکویو تراپی برای برخی افراد ممکن است مناسب نباشد. مواردی که استفاده از این روش منع شده است عبارتند از:
1. بارداری
این روش برای زنان باردار مناسب نیست، زیرا ممکن است تأثیرات نامطلوبی بر جنین داشته باشد.
2. اختلالات خونریزی
افرادی که دچار اختلالات خونریزی هستند یا از داروهای ضدانعقاد استفاده می‌کنند، باید از امواج ضربه‌ای پرهیز کنند.
3. عفونت‌های پوستی
در صورت وجود عفونت‌های پوستی یا زخم‌های باز در ناحیه تحت درمان، نباید از این روش استفاده شود.
4. تومورهای بدخیم
افرادی که تومورهای بدخیم در ناحیه مورد درمان دارند، نباید از شاکویو تراپی استفاده کنند.
در اینجا بخوانید: روش تیپینگ
جمع‌بندی
شاکویو تراپی یک روش مؤثر و غیرتهاجمی برای درمان دردهای مزمن و حاد عضلانی-اسکلتی است که با استفاده از امواج صوتی به تسریع فرآیند بهبودی و کاهش درد کمک میکند. این روش به ویژه برای افرادی که از درمان‌های مرسوم نتیجه نگرفته‌اند، مناسب است. با توجه به مزایای این روش و نتایج مثبت بیماران، امواج ضربه‌ای به عنوان یکی از بهترین گزینه‌های درمانی در فیزیوتراپی مدرن محسوب میشود. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان از دردهای مزمن رنج می‌برید، مشاوره با یک فیزیوتراپیست درباره شاکویو تراپی می‌تواند گام موثری در بهبود کیفیت زندگی باشد.