دیسک کمر عارضه‌ای دردناک و محدود کننده است. در مواردی که با پارگی شدید دیسک و تحریک عصب نخاعی و یا سیاتیک مواجه هستیم، چاره‌ای جز جراحی باقی نمی‌ماند؛ اما در بسیاری از موارد مانند التهاب یا بیرون زدگی دیسک، با استراحت کافی می‌توانیم بر دردهای این عارضه غلبه کند. در این صورت نحوه استراحت دیسک کمر چگونه است؟
استراحت قدمی اساسی برای درمان دیسک کمر است. اما منظور ما از این استراحت، افتادن دائمی داخل رختخواب نیست؛ بلکه قرار است تا به نحوی از حرکات و فشار وارد شده بر مهره‌های ستون فقرات بکاهیم و آن را برای بازیابی و قوای مجدد آماده کنیم. روش خوابیدن، دراز کشیدن، راه رفتن و حتی نشستن در بیماران با عارضه دیسک کمر متفاوت از شرایط عادی است. در کل هر اندازه عارضه دیسک کمر تازه‌تر باشد، راحت می‌توانیم از طریق استراحت کردن برای درمان آن اقدام کنیم. در این مقاله از فیزیوتراپی ماهان قرار است تا به نکاتی از نحوه استراحت درمان دیسک کمر بپردازیم.
آیا به استراحت مطلق نیاز داریم؟
در نحوه استراحت دیسک کمر با دو نوع شرایط کاملاً متفاوت روبرو هستیم. یعنی زمانی که عارضه دیسک کمر در شرایط حاد یا مزمن قرار دارد. کمر درد مزمن زمانی است که از وقوع علایم پیشرفته بیش از ۱ ماه گذشته باشد. معمولاً استراحت کردن در بهبود علایم این نوع دیسک بی‌تأثیر است. اما با استراحت مناسب و به موقع می‌توانیم از شدت عارضه دیسک کمر حاد یعنی عارضه‌ای که به تازگی رخداده است، بکاهیم.
نحوه استراحت دیسک کمر از همان لحظه وقوع علایم حاد بیماری آغاز می‌شود. تا جاییکه لازم است در ۴۸ ساعت اولیه بیمار شرایط استراحت مطلق را سپری کند. این استراحت مطلق یعنی دراز کشیدن در تختی مناسب و در حالیکه هیچ گونه جابجایی توصیه نمی‌شود. بهترین حالت نیز شرایطی است که بیمار به پهلو خوابیده و یک بالش نرم را در میان پاهای خود می‌گذارد. حالت طاق باز در تختخوابی طبی نیز سودمند است.
استراحت فعال چیست؟
بدون تردید پس از شروع علایم حاد دیسک کمر باید استراحت مطلق اولیه را سپری کنید که می‌تواند ۴۸ ساعت و حتی تا یک هفته ادامه پیدا کند. مدت زمان استراحت مطلق در نحوه استراحت دیسک کمر متفاوت است و با صلاح‌دید پزشک تجویز می‌شود. اما در فاز بعدی لازم است تا بیمار از رختخواب درآمده و مرحله استراحت فعال را سپری کند.
استراحت فعال مجموعه فعالیت‌های هدفمند روزانه و اجرای ورزش‌های خاص فیزیوتراپی است. به شکلی که از فرم یکنواخت استراحت مطلق درآمده و قرار است تا با اجرای حرکت‌هایی مناسب وضعیت کلی کمر و دیسک آسیب دیده را بهبود بخشد. نحوه اجرای استراحت فعال در هر بیمار متفاوت است و لازم است تا ترتیب اجرای آن با صلاح‌دید فیزیوتراپ و پزشک معالج تدوین گردد.
پیگیری و معاینه توسط پزشک معالج در طی شدن پروسه استراحت فعال الزامی است. چرا که پزشک با معاینه بیمار در شرایط جدید اجرای تمرینات و برنامه‌های مناسب‌تری را تجویز خواهد کرد. این مرحله از استراحت فعال است که با برنامه‌ای منظم و هدفمند از تکنیک‌های فیزیوتراپی اجرا خواهد شد. این تکنیک‌ها بر پایه درمان‌های پسیو و اکتیو برای تقویت عضلات کمر، اصلاح حرکتی، بازیابی قوای از دست رفته و در نهایت اجرای بهتر استراحت فعال است.
بهترین روش برای استراحت دیسک کمر
در هر صورت چه در زمان استراحت مطلق و یا استراحت فعال بیمار باید برخی از نکات مانند نحوه خوابیدن، نحوه نشستن و… را رعایت کند. تمامی این توصیه‌ها برای بهبود وضعیت دیسک آسیب دیده در دوره استراحت است. به این ترتیب مناسب‌ترین نحوه استراحت درمان دیسک کمر به قرار زیر است:
شرایط خوابیدن اصولی بیماران با عارضه دیسک کمر
در دوره استراحت مطلق بهترین وضعیت خوابیدن قرار گرفتن طاق باز بر روی تختخواب طبی است. مادامیکه ساق پا روی یک سطح اندکی بالاتر از سطح تختخواب باشد. مثلاً می‌توانید از قرار دادن یک بالش کوچک در زیر پا استفاده کنید. در این صورت پاها اندکی خم شده هستند.
اما در دوره استراحت فعال شرایط خوابیدن به پهلو را دارید. در این صورت پاها اندکی در شکم جمع شده و از یک بالش در میان پاها استفاده کنید. کمر در این وضعیت شرایط مناسبی دارد. از طرفی تا حد ممکن باید از این پهلو به آن پهلو شدن صرف نظر کنید.
شرایط نشستن بیماران با عارضه دیسک کمر
بیماران در دوره استراحت مطلق که اصلاً اجازه جابجا شدن از رختخواب را ندارند. اما در دوره استراحت فعال که می‌توانند زندگی عادی را از سر بگیرند، حین نشستن بر روی صندلی و یا بر روی زمین لازم است تا از بالش‌های طبی و حمایتی در پشت ناحیه کمر استفاده کنند. این بالش‌ها با پر کردن گودی کمر از تداوم فشار بر روی دیسک آسیب دیده جلوگیری می‌کند.
تقویت عضلات کمر در دوره استراحت فعال
نحوه استراحت دیسک کمر با انجام برخی تمرینات و تکنیک‌های درمانی از قبیل روش‌های متنوع فیزیوتراپی را شامل می‌شود. عموم این تکنیک‌ها برای تقویت عضلات کمر هستند. روش‌های منوال تراپی و یا بهره‌مندی از مکانوتراپی در این دسته بندی قرار می‌گیرند. به هر حال مادامیکه در دوره استراحت فعال دیسک کمر هستید، لازم است تا هدفمند و آگاهانه از تکنیک‌های مؤثر تقویت عضلات کمر استفاده کنید.
سبک زندگی در دوره استراحت دیسک کمر
استراحت برای درمان دیسک کمر شامل تمام جزئیات زندگی ما خواهد شد. بیمار لازم است تا با ظرافت و دقت بر روی تمامی حرکت‌های خود متمرکز باشد. از این رو هر نوع خم شدن بیش از حد کمر خطرناک است و باید با سرعت مناسب انجام پذیرد. از طرفی لازم است تا روش‌های مؤثر برداشتن اجسام بدون نیاز به خم کردن بیش از حد کمر را یاد بگیرد. البته به مرور زمان و با اجرای تمرینات ورزشی به همراه تقویت عضلات کمر و با بهبود دامنه حرکتی بیشتر می‌توانند کمر خود را خم کنند.
برنامه منظم برای اجرای تمرینات ورزشی مناسب
پیاده روی مانند راه رفتن در آب از بهترین تمرینات ورزشی در دوره استراحت درمان دیسک کمر است. در عین حال طیف متنوع از برنامه‌های تمرینی، ورزشی، تقویتی وجود دارد که به صلاح‌دید فیزیوتراپ و با بررسی شدت عارضه، شرایط بهبود بیمار تجویز خواهد شد. اجرای تمامی این تمرینات بخشی از نحوه استراحت برای درمان دیسک کمر است.
اهمیت فیزیوتراپی در دوره استراحت دیسک کمر
تکنیک‌های فیزیوتراپی برای کاهش دردها و طی شدن مسیر درمان دیسک کمر در مرحله استراحت فعال سودمند است. با استفاده مناسب از روش‌های فیزیوتراپی می‌توانید تقویت عضلات، اصلاح فرم قرارگیری ستون فقرات، تسکین دردها، کاهش التهاب عصبی با فیزیوتراپی اقدام کنید. انواع تکنیک‌های ماساژ، منوال تراپی، آلوپانکچر همگی از جمله روش‌های فیزیوتراپی هستند که در دوره استراحت درمان دیسک کمر توصیه می‌شوند.
نحوه استراحت دیسک کمر لزوماً خوابیدن مطلق نیست؛ بلکه لازم است تا ترکیبی از استراحت روزانه را با تمرینات و برنامه‌های ماساژ و منوال تراپی و… ترکیب کنید. به این ترتیب شانس درمان دیسک کمر با استراحت افزایش پیدا می‌کند. در این‌‌باره و برای تهیه یک برنامه استراحت هدفمند می‌توانید از خدمات ما در گروه فیزیوتراپی ماهان استفاده کنید.
