جراحی دیسک کمر در صورت پارگی آن الزامی است. در این نوع جراحی‌ها از پروتزهای مصنوعی به جای بافت غضروفی آسیب دیده در فضای میان مهره‌های ستون فقرات استفاده می‌کنند. اما لازم است تا این عضو جدید مورد پذیرش بدن قرار گرفته و به بخش طبیعی ستون فقرات تبدیل شود. برای این منظور اقدامات مؤثر فیزیوتراپی بعد از جراحی دیسک کمر اجرا خواهد شد.
فیزیوتراپی بعد از جراحی دیسک کمر با اهداف گوناگون انجام می‌شود. از بازیابی قوای حرکتی از دست رفته تا آماده سازی ستون فقرات برای دوران پس از جراحی و در کل اصلاح حرکتی و بهبود شرایط مهره‌های ستون فقرات اهداف فیزیوتراپی پس از جراحی هستند. بهره‌مندی از فیزیوتراپی، دوره نقاهت بیماری را کاهش داده و به بیمار کمک می‌کند تا در مدت زمان کوتاه‌تری سرپا شده و به زندگی عادی باز گردد. در این مقاله از گروه فیزیوتراپی ماهان به شرایط و اقدامات فیزیوتراپی جراحی دیسک کمر می‌پردازیم.
اهداف کلی فیزیوتراپی جراحی دیسک کمر چیست؟
پس از جراحی دیسک کمر شرایط این عضو کلیدی بدن بحرانی است و لازم است تا هوشیارانه دوره نقاهت سپری شود. از آنجایی که ستون فقرات یک عضو مؤثر حرکتی است؛ قاعدتاً با استراحت مطلق نمی‌توانیم قوای حرکتی و شرایط ایده‌آل آن را فراهم کنیم. بلکه به اجرای حرکت‌های حساب شده، برنامه‌های کششی، فشاری و یا ماساژهای منظم و هدفمند برای تقویت ستون فقرات نیاز داریم. در کل اهداف فیزیوتراپی بعد از جراحی دیسک کمر برای کاهش دردها، کوتاه‌تر شدن دوره نقاهت، پذیرش پروتز (عضو خارجی) در بدن و تقویت کمر بعد از عمل دیسک است.
تقویت کمر بعد از عمل دیسک
یک بیمار پس از سپری شدن جراحی دیسک کمر را تصور کنید. این فرد قطعاً دوره سخت بیماری را سپری کرده است. در آن دوره به علت آسیب دیسک کمر با مشکلات حرکتی روبه‌رو بوده و احتمالا تا مدت‌ها شرایط حرکتی طبیعی نداشته است. پس از پایان جراحی دیسک نیز لازم است تا مدتی را به حالت استراحت مطلق با کمترین حرکت سپری کند. قطعاً قوای عضلانی چنین افرادی در ناحیه کمر آنها تحلیل رفته و دیگر آن قدرت سابق را ندارد. این افراد به تقویت عضلات کمر بعد از عمل دیسک نیاز دارند.
از مزایای فیزیوتراپی بعد از جراحی دیسک کمر ایجاد شرایط مناسب برای تقویت عضلات است. به شکلی که بیمار می‌تواند قوای از دست رفته را بازیابی کرده و خیلی سریع‌تر از شرایط معمول به زندگی طبیعی بازگردد. البته انتخاب نوع روش فیزیوتراپی با هدف تقویت کمر بعد از عمل دیسک بستگی به نوع جراحی، موضع آسیب دیده و شرایط استفاده یا عدم استفاده از پروتز دارد.
بهترین زمان برای فیزیوتراپی بعد از جراحی دیسک کمر
صرفاً با پایان جراحی دیسک کمر نمی‌توانید برای اجرای اقدامات بازپروری فیزیوتراپی اقدام کنید. اقدام سریع باعث تخریب بافت جراحی خواهد شد. از طرفی خیلی هم نباید این دست و آن دست کرده و اجرای فیزیوتراپی را به تعویق اندازید. بهترین زمان برای فیزیوتراپی جراحی دیسک کمر در بازه ۴ الی ۶ هفته پس از جراحی است که لازم است تا با اجازه مستقیم پزشک معالج انجام شود.
مراحل فیزیوتراپی پس از جراحی دیسک کمر
برای آغاز فیزیوتراپی پس از جراحی دیسک کمر لازم است تا ابتدا شرح حال بیمار مورد ارزیابی کامل قرار بگیرد. به این ترتیب که فیزیوتراپ با پرسیدن شرح حال بیمار دورنمایی از وضعیت جسمی او پیدا خواهد کرد و در حین معاینه قطعاً لازم است تا پرونده پزشکی بیمار مطالعه شود. در این پرونده به نوع جراحی، موضع جراحی شده، شدت و عمق جراحی و در کل هر نوع اطلاعات لازم از جراحی قید شده است که به فیزیوتراپ برای آغاز اجرای تکنیک‌های فیزیوتراپی بعد از جراحی دیسک کمر کمک خواهد کرد. مراحل فیزیوتراپی به قرار زیر است:
- در ابتدا یک معاینه اولیه از شرایط فیزیکی و قدرت بدنی بیمار صورت خواهد گرفت. این کار با استفاده از ابزارهای تخصصی انجام می‌شود.
- در قدم بعدی لازم است تا دامنه حرکتی بیمار بررسی شود. محدوده حرکتی ستون فقرات برای انواع جهت‌ها و چرخش‌ها ارزیابی خواهد شد. در این میان اطلاعاتی از قابلیت انعطاف پذیری ستون فقرات بیمار استخراج خواهد شد.
- بررسی شرایط عصبی بیمار و در نهایت وضعیت کلی جای زخم بیمار پس از جراحی دیسک کمر نیز در این مرحله انجام می‌شود.
پس از پایان مراحل معاینه است که فیزیوتراپ می‌تواند دورنمایی کامل از شرایط بیمار را ارزیابی کرده و برای اتخاذ بهترین روش‌های فیزیوتراپی جراحی دیسک کمر اقدام کند.
روش‌های فیزیوتراپی برای تقویت کمر بعد از عمل دیسک
پس از جراحی و در طول دوره نقاهت می‌توانیم برای اجرای روش‌های فیزیوتراپی جراحی دیسک کمر اقدام کنیم. اما ترتیب روش‌ها با توجه به قوای بدنی و در طول مسیر دوره نقاهت تغییر خواهد کرد. این روش‌ها در دو گروه از تکنیک‌های فیزیوتراپی پسیو و اکتیو قرار دارند که به قرار زیر هستند:
الکتروتراپی
در این روش با استفاده از تجهیزات خاص امواج الکتریکی و یا صوتی را در موضع جراحی می‌گسترانند. این امواج در بهبود جای زخم و تسکین دردها پس از جراحی‌های ارتوپدی تأثیرگذار هستند.
کمپرس سرد یا گرم
تحریک‌های عصبی با استفاده از کمپرس‌های سرد و گرم از بهترین روش‌های فیزیوتراپی بعد از جراحی دیسک کمر است که برای تسکین دردها اثربخشی مفیدی دارد.
ماساژ درمانی
یکی از روش‌های مناسب پسیو در دسته بندی حرکت‌های منوال تراپی، ماساژ درمانی است که برای تقویت عضلانی ناحیه کمر و تحریک حرکتی و اصلاح ساختار مهره‌ها مناسب است.
تکنیک‌های دستی (منوال تراپی)
بدون تردید بهترین روش فیزیوتراپی بعد از جراحی کمر است که به شکل اجرای مانورهای حرکتی و با کمک فیزیوتراپ انجام خواهد شد. منوال تراپی در دسته بندی‌های گوناگون قرار دارد که روش مکنزی و یا مانی پولاسیون از بهترین تکنیک‌ها برای اقدامات پس از جراحی دیسک کمر هستند.
ورزش درمانی
زمانی که دوره نقاهت پس از جراحی دیسک کمر رو به پایان است، از تکنیک‌های حرکتی بر پایه اجرای مانورهای ورزشی از قبیل پیاده‌روی، حرکت‌های کششی می‌توانیم برای تقویت کمر بعد از عمل دیسک استفاده کنیم. این مرحله پایان دوره نقاهت است که بیمار را تا رسیدن به شرایط زندگی عادی همراهی خواهد کرد.
مرحله آموزش بعد از فیزیوتراپی جراحی دیسک کمر
آخرین اقدام آماده سازی بیماران برای ورود به زندگی جدید خودشان است. آنها باید بدانند که دیگر با شرایط حساس کمری جراحی شده روبه‌رو هستند و لازم است تا مهارت کافی برای حضور در جریان عادی زندگی خود بدون فشار به مهره‌های کمر را یاد بگیرند. آموزش سبک زندگی صحیح یکی از اقدامات فیزیوتراپی بعد از جراحی دیسک کمر است تا بیماران در خانه با تکیه بر این آموزش‌ها مانند نحوه درست نشستن و یا ایستادن و حتی نحوه درست خوابیدن شرایط زندگی عادی خود را بازیابی کنند. در این باره و برای اطلاع کامل از شرایط فیزیوتراپی پس از جراحی دیسک کمر می‌توانید از خدمات تخصصی ما در کلینیک فیزیوتراپی ماهان استفاده کنید.
