شایع‌ ترین علایم آرتروز گردن

آرتروز گردن از جمله مشکلات در مهره‌های ستون فقرات است که در میان مهره‌های بالایی از ناحیه گردن ظاهر شده و در امتداد آن دردهایی مزمن و جانکاه ایجاد می‌شود. در عین ‌حال این عارضه مستعد تحریک و التهاب عصبی است که می‌تواند تبعات نگران‌کننده در دیگر اندام‌های بدن داشته باشد. بررسی علایم آرتروز گردن برای انتخاب روش درمانی و فیزیوتراپی این عارضه امری کلیدی است.

علت‌های گوناگون در پیدا شدن آرتروز گردن نقش دارند. افزایش سن و عوامل ژنتیکی از علت‌های بدیهی هستند، اما در کل هر نوع تحریک محیطی از قبیل فشار زیاد و یا قرار گرفتن سر در شرایط نامناسب به مدت طولانی و… باعث ایجاد این عارضه می‌شوند. شایع ترین علایم آرتروز گردن با توجه به علت‌ها متفاوت است. برای درمان این عارضه نیز لازم است تا نوع و شدت آسیب را بررسی کنیم. در هر صورت برای درمان این عارضه حتماً از پزشک متخصص ارتوپد و فیزیوتراپ متخصص و آموزش‌ دیده مشورت بگیرید. در این مقاله از گروه فیزیوتراپی ماهان به بررسی شایع ترین علایم آرتروز گردن می‌پردازیم.

آرتروز گردن چیست؟

به هر نوع ایجاد ناهنجاری در مهره‌های بالایی ستون فقرات ناحیه گردن و یا پارگی و بیرون‌زدگی دیسک میان مهره‌های گردن گفته می‌شود. این عارضه معمولاً با فشار به دیسک میان مهره‌ها و بیرون ‌زدگی آنها آغاز شده و در نهایت ممکن است در اثر شرایط مزمن به ساییدگی استخوان و فشار در اعصاب نخاعی بیانجامد.

در ناحیه‌ی گردن تعداد قابل ‌توجه عضله، رگ‌های خونی و اعصاب وجود دارد که همگی آنها تحت تأثیر فرسایش غضروف و ساییدگی استخوان قرار دارند. تا جاییکه ساییدگی مهره‌های گردن در التهاب شدید اعصابی که به سمت دست‌ها و پاها و مثانه می‌روند، تأثیرگذار است.

علائم آرتروز گردن در مردان شیوع بالاتری دارد و در کل هر فرد خصوصاً آقایان بالای ۴۰ سال مستعد پیدا شدن این عارضه هستند. در حالت معمول آرتروز گردن با عبور از سن ۶۰ سالگی آغاز می‌شود. اما بافت نرم اندام گردن به ‌راحتی تحت تأثیر حوادث از قبیل تصادف‌های شدید و یا افتادن از ارتفاع و… قرار دارد. در بسیاری از موارد قرار گرفتن گردن در شرایط نامناسب مانند مشاغل سخت با کار تکراری باعث فرسایش دیسک میان مهره‌های گردن شده که در نهایت به آرتروز گردن می‌انجامد.

دلایل ایجاد آرتروز گردن چیست؟

نوع و شدت آرتروز گردن کاملاً وابسته به ‌علت ایجاد آن است. در عین ‌حال پزشک معالج و حتی فیزیوتراپ برای آغاز پروسه درمان همواره علت پیدا شدن این عارضه را جستجو می‌کنند. با بررسی علت ایجاد آرتروز روش درمانی ساده، دقیق و کاملاً مؤثر است. معمولاً دلایل ایجاد آرتروز گردن را می‌توانیم در موارد زیر دسته‌بندی کنیم:

عوامل ژنتیکی

• در بسیاری از موارد ریشه‌های آرتروز گردن تحت تأثیر عوامل ژنتیکی قرار دارد. مثلاً شاهد هستیم که افراد یک خانواده کم‌وبیش از این درد در سنین بالا برخوردار هستند. آرتروز گردن با دلایل ژنتیکی اجتناب‌ ناپذیر است؛ اما به ‌هر حال می‌توان با اقدامات پیشگیرانه بازه ظاهر شدن آن را به تأخیر انداخت.

عوامل محرک محیطی (شغلی)

• شرایط نامناسب گردن و یا انجام حرکت‌های سخت و مکرر سر و گردن به ‌خاطر موقعیت شغلی و یا هر عامل محیطی دیگر مثلاً استفاده نامناسب از گوشی همراه و… در دراز مدت باعث فشار به مهره‌ها شده که در پیدا شدن علایم آرتروز گردن نقش دارند.

افزایش سن

• بالا رفتن سن خطر ابتلا به آرتروز گردن را افزایش می‌دهد. در سنین بالا بافت غضروفی دیسک میان مهره‌های گردن خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند. در این ‌صورت یک فشار و یا یک ضربه ناگهانی و حتی شرایط نامناسب گردن باعث تحریک، بیرون‌زدگی و در نهایت پارگی دیسک گردن خواهد شد. در این ‌صورت آرتروز گردن اجتناب ‌ناپذیر است.

آسیب‌های جدی گردن

• حرکت‌های شدید و ناگهانی مهره‌های گردن خطر پیدا شدن آرتروز را تشدید می‌کند. تصادف‌های رانندگی، افتادن، ضربه به سر و یا هر نوع حرکت ناگهانی و تحت فشار گردن کافی‌ است تا دیسک‌های میان مهره‌ها تحت فشار آسیب ببینند. معمولاً این آسیب‌ها روی ‌هم تشدید می‌شوند تا در نهایت به پارگی شدید بافت غضروفی و آرتروز گردن بیانجامد.

چگونه علایم آرتروز گردن را شناسایی کنیم؟

اقدام به‌ موقع بررسی علائم آرتروز گردن شانس درمان آن را دو چندان می‌کند. معمولاً این عارضه در شرایط ابتدایی که دیسک میان مهره‌ها تحریک شده و یا ترک برداشته‌اند، به ‌راحتی درمان خواهد شد. اما این امر زمانی امکان ‌پذیر است که با بررسی دقیق و به‌ موقع علایم آرتروز گردن از تشدید آن جلوگیری کنیم. به ‌طور کلی شایع‌ترین نشانه‌های آرتروز گردن به قرار زیر هستند:

• ایجاد سردردهای شدید
• هر نوع سوزن سوزن شدن و یا بی حسی و ایجاد ضعف در دست‌ها و پاها
• صدا دادن مهره‌های گردن حین حرکت
• ناهماهنگی میان اعضای بدن و مشکلات حرکتی از قبیل ناتوانی در راه رفتن
• درد گردن که با فعالیت بدنی مثلاً انجام حرکت‌های ورزشی تشدید می‌شود.
• عدم توانایی کنترل مثانه و یا روده
• درد ناحیه گردن به سمت بازوها و یا شانه‌ها کشیده شده ‌است.

پیدا شدن هر کدام از این علایم می‌تواند ریشه‌هایی از آرتروز گردن باشد. در عین ‌حال در بسیاری از دیگر عارضه‌ها نیز شاهد چنین علائمی هستیم. لذا تشخیص علائم آرتروز گردن تنها با عکس‌برداری و بررسی دقیق ارتوپد و یا فیزیوتراپ امکان‌پذیر است.

در شرایط کلی علایم آرتروز گردن را می‌توانیم در دو شرایط علایم موضع گردند و مهره‌های آن و به همراه علایم عصبی دسته‌بندی کنیم. در این دسته ‌بندی برخی از علایم مربوط به ناحیه گردن و تخریب بافت غضروفی آن هستند. در عین ‌حال بخش دیگری از علایم در اثر تحریک عصبی نخاعی و یا تحریک اعصاب درگیر با ناحیه گردن می‌شوند. این دو گروه از شایع ترین علایم آرتروز گردن را به قرار زیر بررسی می‌کنیم.

علایم آرتروز گردن در موضع مهره‌های ستون فقرات

این علایم معمولاً با ظاهر شدن دردهای شدید و مزمن در ناحیه گردن آغاز شده و به ‌مرور زمان شدت پیدا می‌کنند. این دردها معمولاً پس ‌از ظاهر شدن با کمی استراحت بهتر می‌شوند؛ اما درمان قطعی آنها تنها از طریق روش‌های فیزیوتراپی امکان‌پذیر است. این علائم آرتروز گردن معمولاً در هنگام صبح و یا در پایان روز و شب‌ هنگام شدیدتر هستند.

سفتی و درد شدید گردن

• خشکی بافت غضروفی و یا پارگی دیسک میان مهره‌های بالایی ستون فقرات باعث عدم انعطاف ‌پذیری گردن خواهد شد. در این ‌صورت حرکت مهره‌های گردن محدود است و دردی شدید در این ناحیه احساس می‌کنید.

دردی که به سمت شانه و یا بازو کشیده می‌شود

• درد مهره‌های گردن در اثر تخریب بافت غضروفی و یا ساییده شدن استخوان می‌تواند عضلات قرار گرفته در امتداد گردن را تحت تأثیر قرار بدهد. در این ‌صورت پیدا شدن دردهایی گنگ که به سمت شانه و یا بازو کشیده می‌شوند، محتمل است.

محدود شدن دامنه حرکتی گردن

• ساییده شدن بافت غضروفی دیسک میان مهره‌ها و یا بیرون ‌زدگی دیسک باعث درهم کشیده شدن استخوان مهره‌ها خواهد شد. در این ‌صورت دیسک نمی‌تواند قدرت انعطاف ‌پذیری کافی را داشته باشد. محدود شدن دامنه حرکت گردن در این شرایط کاملاً بدیهی است. به شکلی که فرد مبتلا به آرتروز گردن قادر نیست تا گردن خود را به طرفین و یا به سمت عقب و جلو حرکت بدهد.

احساس شنیدن صدا در گردن حین حرکت

• تخریب بافت غضروفی و در نهایت ساییده شدن بخش‌های استخوانی کافی است تا مهره‌های گردن حین حرکت بر روی ‌هم سروصدا تولید کنند. در این حالت فرد مبتلا به آرتروز گردن صدای خفیف اما کاملاً محسوسی را در ناحیه گردن حین تکان دادن سر می‌شنود. در شرایط معمول که هنوز شدت بیماری زیاد نیست، احتمال آنکه دردی وجود نداشته باشد، زیاد است. اما به ‌هر حال این صداها هشدارهای جدی از علائم آرتروز گردن هستند.

شایع ترین علایم آرتروز گردن با ریشه نخاعی

اگر آرتروز گردن باعث فشار و تحریک نخاع گردد، به آن اصطلاحاً تنگی کانال نخاعی گفته می‌شود. این عارضه شدیدترین و خطرناکترین درجه پیشرفت آرتروز گردن است که می‌تواند باعث فشار زیادی به نخاع و در نهایت مشکلات شدید حرکتی و حتی فلج شدن بدن گردد.

در علم پزشکی این نوع فشار به نخاع در ناحیه گردن را اصطلاحاً میلوپاتی (Myelopathy) گویند. علایم زیر دلیل تشدید آرتروز گردن و تأثیر آن بر عصب نخاعی و مقدمات پیدا شدن تنگی کانال نخاعی گردن است:

• احساس بی‌حسی و یا ضعف عضلانی و حتی سوزن سوزن شدن در پاها، دست‌ها و بازوها
• این حس ممکن است در تمامی دست‌ها و پاها ظاهر شده و باعث ضعف عضلانی شود. گاهی هم ممکن است تنها یکی از دست‌ها و یا پاها دچار این بی‌حسی گنگ و غریب گردند. البته هر نوع گزگز و یا بی‌حسی از علایم آرتروز گردن نیست و لازم است تا مراتب بررسی آن توسط ارتوپد انجام شود.

گرفتگی و اسپاسم‌های شدید عضلانی

• تنگی کانال نخاعی گردن عارضه جدی و حتی خطرناکی است که تقریباً تمامی اعصاب بدن را تحت تأثیر التهاب شدید خود قرار می‌دهد. این التهاب عصبی در کنترل حرکت عضلات تأثیرگذار است و ممکن است مانع رفع گرفتگی عضلات شود. در این ‌صورت فرد مبتلا حس خشکی شدید و گرفتگی سنگین عضلانی در تمام بدن و یا بخش‌های حرکتی بدن احساس می‌کند.

از دست دادن هماهنگی میان عضلات بدن

• عدم تعادل و از دست رفتن هماهنگی عضلات بدن یکی دیگر از شایع‌ترین مشکلات نخاعی در اثر آرتروز گردن است. در این ‌صورت فرد مبتلا ممکن است که نتواند اندام‌های حرکتی خود را هماهنگ تکان بدهد. عدم تعادل در راه رفتن مشکل جدی است که در اثر این عارضه ظاهر شده و در صورت عدم رسیدگی به‌ سرعت تشدید می‌شود.

از دست رفتن کنترل مثانه و روده

• اعصاب مثانه و روده و در کل اعصاب کنترل دستگاه گوارش از همین کانال نخاعی ناحیه گردن عبور می‌کند. التهاب نخاع در اثر تنگی کانال با پیدا شدن علائم آرتروز گردن باعث عدم ارتباط مناسب عصبی دستگاه گوارش و دیگر اندام‌های داخلی بدن خواهد شد. بی‌اختیاری ادرار و یا مدفوع شرایط حادی است که لازم است تا به ‌سرعت مراتب درمانی آن را با اصلاح و درمان آرتروز گردن انجام بدهید.

دردهای تیر کشنده که از ناحیه گردن شروع می‌شوند

• تحریک عصب نخاعی در اثر آرتروز گردن باعث ایجاد دردهای مزمن و ناگهانی خواهد شد. در این ‌صورت فرد مبتلا ممکن است به دردهایی تیر مانند مبتلا شود که از ناحیه گردن آغاز شده و در امتداد شانه و بازو کشیده می‌شوند. گاهی دامنه این دردهای تیر مانند تا مچ و حتی نوک انگشتان دست‌ها ادامه پیدا می‌کند. فرد مبتلا به آرتروز گردن این دردها را شبیه به نفوذ سوزن‌هایی بزرگ و عمیق در بدن خود به تصویر می‌کشد که به شکل ناگهانی پیدا شده اما به ‌سرعت گسترش پیدا کرده و حس زجرآوری از یک درد تیر مانند و جانکاه را تداعی می‌کند.

روش‌های تشخیص آرتروز گردن

پیدا شدن علایم آرتروز گردن اولین هشدار جدی است تا برای پیگیری ریشه‌های دقیق این ناهنجاری‌ها مانند درد گردن، دردها و یا بی‌حسی دست‌وپا و… را شناسایی کنید. اگر چه هر کدام از این علایم می‌توانند دلایل دیگری غیر از آرتروز گردن داشته باشند؛ اما به ‌هر حال پیشگیری و درمان به ‌موقع بهتر از به تأخیر انداختن بررسی علایم است. روش تشخیص آرتروز گردن در یک پروسه معین از معاینه پزشک ارتوپد تا بررسی فیزیوتراپ انجام می‌شود.

• در اولین قدم لازم است تا نزد دکتر ارتوپد رفته و معاینه شوید. در این مرحله با سوالاتی از قبیل اینکه بیماری از چه زمانی شروع شده؟ چه مقدار درد می‌کشید؟ این درد چگونه است؟ آیا اختلال حرکتی دارید؟ بیماری‌های زمینه‌ای دارید؟ و… روبه‌رو هستید. پاسخ به این سوالات به ارتوپد کمک می‌کند تا معاینه اولیه خود را هر چه دقیق‌تر انجام بدهد.
• در مرحله دوم معاینه تست‌های حرکتی بررسی می‌شوند. ارتوپد از بیمار می‌خواهد که برخی حرکت‌ها مانند راه رفتن را انجام بدهد. ارتوپد با بررسی طرز راه رفتن و همچنین بررسی نیروی عضلانی دست‌ها و یا پاها و یا چکش زدن بر روی تاندون مفاصل زانو یا آرنج و بررسی رفلکس‌ها معاینه را کامل کرده و احتمالا متوجه عمق آسیب عصبی ناشی از آرتروز گردن خواهد شد.
• تست‌های تشخیصی بخشی از پروسه معاینه و درمان هستند. انواع تصویربرداری، توموگرافی کامپیوتری، سی‌تی‌اسکن، ام آر آی و… در این مرحله انجام شده تا شرایط تشخیص آرتروز گردن و عمق آسیب عصبی احتمالی بررسی شود. با استفاده از تصویربرداری ام آر آی به‌ راحتی می‌توانیم هر نوع تنگی کانال نخاعی گردن را بررسی کنیم.
• پس ‌از تشخیص آرتروز معمولاً مراحل درمان از طریق فیزیوتراپی تجویز می‌شود. چرا که بسیاری از این عارضه‌ها با رعایت الگوی حرکتی مناسب و انجام حرکت‌های ورزشی و تقویت عضلانی و استراحت قابل برطرف شدن هستند.

تکنیک‌های درمانی آرتروز گردن چه هستند؟

جراحی، آخرین اقدام برای درمان آرتروز گردن است. این در حالی است که طیف متنوعی از روش‌ها و تکنیک‌های فیزیوتراپی برای درمان و بهبود علایم آرتروز گردن وجود دارد. معمولاً در اولین قدم از روش‌های فیزیوتراپی و اصلاح شرایط مهره‌ها در ستون فقرات ناحیه گردن برای درمان آرتروز استفاده می‌کنند. روش‌های سرد کردن و یا گرم کردن موضعی، ماساژ در نواحی خاص گردن و انجام ورزش‌ها و حرکات تقویتی از جمله این تکنیک‌های مؤثر فیزیوتراپی هستند.

در شرایط حاد ممکن است از روش‌های دیگر از قبیل داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، گردنبندهای طبی، تزریق‌های داخل ستون فقرات و در نهایت جراحی استفاده شود. با این ‌وجود اجرای درست و حرفه‌ای تکنیک‌های فیزیوتراپی برای بهبود و تسکین علایم آرتروز گردن اولین و مؤثرترین روش است. برای انجام هر نوع خدمات درمانی و فیزیوتراپی آرتروز گردن می‌توانید از تیم فیزیوتراپی ماهان استفاده کنید. در گروه ماهان با معاینه دقیق موضع آسیب ‌دیده از بهترین دستگاه‌ها و مدرن‌ترین روش‌ها برای بهبود و درمان هر نوع ناهنجاری در ستون فقرات خصوصاً آرتروز گردن استفاده می‌شود.